(25 sep. 2019, Facebook)
De nieuwsbrief van het Hollandse Yijing Research Center, september 2019, bevat een artikel: "Over wie gaat hexagram 4?" Dat hexagram (stel van 6 lijnen die elk ofwel vol/yang ofwel gebroken/yin kunnen zijn) heet Meng, letterlijk "de jeugdige dwaas", "de jeugddwaasheid". In het artikel staat een hele uitleg over hoe psychologisch om te gaan met onwetendheid.
Tja, dat is blijkbaar waar hedendaagse Hollandse zweefteven van beider kunne mee bezig zijn, maar daar ben ik het, met uw toelating, dus niet mee eens. De prinselijke (later keizerlijke) Zhou-dynastie voor en door wie het Boek der Veranderingen geschreven was, wou iets feitelijkers en beknopters. We verlaten dus de moderne psychologische goede raad en maken er opnieuw een orakeltekst met nauwkeurige aanwijzingen van, zoals door de auteur in de -11de eeuw bedoeld.
De eerste lijntekst bestaat uit twee woorden: Fa meng, "de jeugdige dwaas is Fa", zijnde de persoonlijke naam (te onderscheiden van de latere ambtsnaam) van Wu wang, "de krijgskoning", ambtsnaam van de oudste nog levende zoon van Wen wang, "de beschavingskoning". Meng, "jonge dwaas", was dus de prille bijnaam van prins Fa. Daarmee hebben we alvast het eenduidige antwoord op de vraag: "Over wie gaat hexagram 4?"
Koning Wu is de hoofdfiguur van het Boek der Veranderingen en de dader van de Zhou-staatsgreep tegen de keizerlijke Shang-dynastie. Het boek gaat namelijk niet over Spiritualiteit, laat staan over Groei in Relaatsie of zoiets, maar over machtspolitiek. De staatsgreep was beraamd door zijn vader, koning Wen, maar die was tijdens de voorbereidingen overleden. Onmiddellijk na diens dood vond boven zijn oorlogshoofdstad Feng (naam van hexagram 55, goedbedoeld maar hier ten onrechte letterlijk als "de volheid" vertaald) een zonsverduistering plaats. Koning Wu vatte dat op als een teken vanwege de hemel dat hij, ondanks de voorgeschreven rouwperiode, meteen moest toeslaan. Dat deed hij: in de slag bij Muye behaalde hij een gemakkelijke overwinning op de keizerlijke troepen, en meteen nam hij de hoofdstad in. Hij had dus het "hemels mandaat" gekregen, een term waarop elke latere Chinese troonpretendent aanspraak zou maken.
Fa had als knaap door zijn schalks-bedrieglijk gedrag de bijnaam Meng, "de jonge dwaas", gekregen. De edelen van het rijk wisten dat, en de benadeelden van de staatsgreep zouden zich nu die bijnaam herinneren: weer eens had hij hen verschalkt.
De laatste lijntekst luidt: Ji meng, hier vertaald als "de jeugddwaasheid aanvallen". Maar hij betekent veeleer: "de aanvallende Meng" (dus Fa, dus koning Wu), of zelfs: "Val aan, Meng!", dat wat hij inderdaad doet wanneer hij het teken uit de hemel gekregen heeft.
Ik zou graag bronnen willen zien voor je aanname dat fa meng 發蒙 verwijst naar Wu Wang. Wat je vertelt lijkt sterk op wat Steve Marshall vertelt in 'The Mandate of Heaven', alleen verbindt hij 'fa meng' met Zhou Xin, de laatste heerser van de Shang dynastie (p. 96). Bent Nielsen is het hier echter niet mee eens, getuige een (ongepubliceerde en vernietigende) recensie van Marshall's boek:
BeantwoordenVerwijderen"Marshall has found a reference to the last Shang king as ‘the deceitful boy’ in a translation of a poem Sima Qian included in the Shi ji where it is written jiao tong 狡童 (Shi ji 5:1621). Clearly, tong meng is not the equivalent of jiao tong. Again if Marshall had bothered to read the remaining texts of hexagram 4 (which he clearly did not), he would find that his reading would occasion such lines as “Protecting the deceitful, auspicious” (4.2, bao meng ji 包蒙吉) and “the deceitful boy, auspicious” (4.5, tong meng ji 童蒙吉), which would run counter to his argument above."
Waar baseer jij op dat 'fa meng' verwijst naar Wu Wang, en dat hij "als knaap door zijn schalks-bedrieglijk gedrag de bijnaam Meng, "de jonge dwaas", [had] gekregen"?
Omdat de Yijing een orakelboek is wat onwetendheid kan verdrijven, en de Tuan tekst het heeft over 筮, 'het duizendblad raadplegen', hou ik toch nog even vast aan de meer traditionele uitleg over hexagram 4 (zie ook https://www.yjcn.nl/wp/hexagram-4-judgment/) .
Ik baseer me op de Chinese brontekst, weliswaar door de lens van wat ik me vagelijk herinner van Marshall's duiding. Met name op de identificatie van Fa als de jonge Wu Wang. Op dat punt, en met name zijn vereenzelviging met de naam Meng, is de brontekst zeldzaam uitdrukkelijk. Maar ik geef toe dat ik gezien mijn talrijke huidige verplichtingen aangaande India niet meteen meer fundering daarvoor ga zoeken; blij genoeg dat er althans één man in het Nederlands taalgebied is die zich daarop toelegt. Ik sta wel onverminderd achter mijn meewarige houding tegenover de humanistisch-psychologische en Jungiaanse bril waardoorheen de meesten tegenwoordig de Yijing lezen. New Age is best sympathiek, doch doet met de beste bedoelingen groot onrecht aan de bedoelde betekenis van de Yijing-tekst.
BeantwoordenVerwijderenTsja, zonder andere bronnen dan Marshall's 'The Mandate of Heaven' valt je argument toch behoorlijk in het water. Want zoals gezegd identificeert Marshall 'Meng' niet met Wu Wang maar met Zhou Xin. En ik kan nergens bronnen vinden die Meng met Wu Wang identificeren. Daarnaast is het zéér onwaarschijnklijk dat ji meng 擊蒙 "val aan, Meng!' betekent. In de structuur van het klassiek Chinees zou het eerder betekenen dat Meng wórdt aangevallen. Het standaard SOV patroon dicteert min of meer dat eerst de naam of het subject komt en daarna het werkwoord, vergelijkbaar met de zin 小子識之, "onthoud dit, mijn kleine kinderen") welke door Confucius een paar keer wordt gebruikt in bv. de Li Ji 禮記. Het geheel zou in die zin nog wat hout snijden als we Marshall's aanname volgen dat Meng verwijst naar Zhou Xin, die vervolgens wordt aangevallen door de (in hexagram 4 dan niet genoemde) Wu Wang. Maar zoals Nielsen al aantoonde is de onderbouwing van Marshall zeer zwak (en dat is op meer punten het geval.)
VerwijderenWat betreft de 'humanistisch-psychologische en Jungiaanse bril': net als jij zie ik veel visies op de Yijing waarvan ik hoop dat de onwetende gebruiker er zeer ver van weg blijft. Aan de andere kant zijn de teksten (ongeacht hun oorspronkelijke al dan niet historische context) bedoeld om te interpreteren, en interpreteren, tsja, daar kan je alle kanten mee op.
Tja, het is allemaal op de rand van het historisch achterhaalbare, maar voor wat het waard is: 1) De vereenzelviging van Meng met Fa (ofte Wu Wang) is niet gebaseerd op Marshall maar op de tekst 4/1 zelf, die daarover zeer expliciet is. 2) De terugprojectie van Confuciaanse taal op het Yijing-Chinees, 6 eeuwen eerder, is even vatbaar voor foute aannames als het terugprojecteren van woordbetekenissen, bv. Zhen is "waar" bij de confucianen (en nog steeds) maar "waarzeggerij" in Yijing-taal.
BeantwoordenVerwijderenNergens staat in de tekst van de 1ste lijn (發蒙。利用刑人。用說桎梏。以往吝。) expliciet dat dit over Wu Wang gaat - dat is jouw interpretatie, oftewel, het vraagt om meer onderbouwing dan simpel zeggen dat het zo is. Van mijn website:
VerwijderenFa meng 發蒙 = fa meng 發矇: make a blind person recover lost eye sight. Analogy for enlightening the stupid, open one’s eyes to new point of views (使盲人眼睛復明. 喻啟發矇昧; 開拓眼界)
Xingren 刑人: Punished criminals doing physical labour (受刑之人. 古代多以刑人充服勞役的奴隸).
etc. Nergens wordt in de tekst van de 1ste lijn over Wu Wang gesproken, of wordt expliciet gezegd dat met 蒙 Wu Wang wordt bedoeld (wat gezien de contexten waarin 蒙 wordt gebruikt in hexagram 4 ook helemaal niet kan.)
Terugprojecteren moet je inderdaad zien te voorkomen. Daarom is het 't beste om gebruik te maken van bronnen die je helpen om de Yijing te vertalen (en te begrijpen) volgens het tijdsgewricht waarin ze geacht wordt te zijn geschreven. Dat is tegenwoordig niet zo moeilijk meer, door alles wat er recentelijk is gevonden aan oude teksten, bot- en bronsinscripties etc. maar ook doordat de digitalisering van Chinese bronnen het steeds makkelijker maakt om uitdrukkingen en varianten ervan op te zoeken in teksten uit verschillende perioden.
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenGoed, laat ik dan hetroer helemaal omgooien: Fa is Zhou Xin. Dan zegt de zesde lijnals beluit: "Val Zhou Xin aan", wat inderdaad gebeurt.
BeantwoordenVerwijderen